สนิมเป็นปัญหากวนใจอย่างหนึ่งที่มักจะเกิดขึ้นกับเหล็กและโลหะทุกชนิด มันทำให้วัสดุนั้นๆดูไม่สวยงาม และใช้งานต่อไม่ได้ สาเหตุที่ทำให้เกิดสนิมมาจากปฏิกิริยาเคมีที่อากาศ น้ำ หรือความร้อนเป็นตัวการสำคัญทำให้โลหะมีคุณสมบัติแตกต่างไปจากเดิม เช่น มีสีเปลี่ยนไป, ความแข็งแรงลดลง, เกิดการผุกร่อน เป็นต้น แต่ทั้งนี้ก็มีปัจจัยอื่นๆที่ทำให้เกิดสนิมได้เช่นกัน ดังนี้
- กระบวนการที่เกี่ยวข้อง
ขั้นตอนในการผลิตมีส่วนทำให้เกิดสนิมได้ เพราะในการผลิตวัสดุบางอย่างต้องผ่านทั้งความร้อน ความเย็น เมื่อสภาพอากาศแปรเปลี่ยนทำให้วัสดุนั้นๆเป็นสนิมขึ้นได้ ปัญหานี้เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นจากโรงงานผลิตเอง ดังนั้นการควบคุมกระบวนการผลิตจึงมีความสำคัญเป็นอย่างมากที่จะช่วยป้องกันสนิม
- บรรจุภัณฑ์ที่ห่อหุ้ม
การเลือกใช้บรรจุภัณฑ์ก็เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เกิดสนิมได้ เช่น การใช้กระดาษลูกฟูก เพราะกระดาษประเภทนี้สามารถเก็บความชื้นได้ จึงทำให้เกิดสนิม วิธีการแก้ปัญหาที่ดี คือให้เลือกใช้บรรจุภัณฑ์ที่เหมาะสมกับชิ้นงานจะ ดีกว่า
- สิ่งแวดล้อม
สิ่งแวดล้อมถือเป็นปัจจัยหลักของการเกิดสนิมเลยก็ว่าได้ ทั้งสภาพอากาศ อุณหภูมิความชื้น หรือแม้กระทั่งสารปนเปื้อนในอากาศ ก็มีผลต่อการเกิดสนิมทั้งนั้น
การรู้จักชนิดของสนิมช่วยบอกสาเหตุที่ทำให้เกิดสนิมได้
เนื่องจากสนิมเกิดจากปฏิกิริยาเคมีที่อากาศ น้ำ หรือความร้อนเป็นตัวการสำคัญทำให้โลหะมีคุณสมบัติแตกต่างไปจากเดิม โดยเฉพาะสีที่เห็นชัดที่สุด ดังนี้
- สนิมสีแดง เกิดจากโลหะเกิดปฏิกิริยาเคมีกับน้ำ (ปฏิกิริยาออกซิเดชั่น) เหล็กจะสูญเสียอิเล็กตรอน และไปรวมตัวกับออกซิเจน เกิดเป็นเหล็กออกไซด์ที่มีสีแดง อาจรวมกับสารปนเปื้อนจากชั้นบรรยากาศ ซึ่งจะเกาะอยู่บนพื้นผิวของโลหะ โดยการกระทำหลักๆเกิดจากออกซิเจนในน้ำและในชั้นบรรยากาศ อย่างไรก็ตามสนิมสีแดงมีการกัดกร่อนสม่ำเสมอ และเป็นสนิมที่อ่อนตัวมาก จึงสามารถหลุดออกง่ายกว่าสนิมชนิดอื่นๆด้วยการขัดออก
- สนิมสีเหลือง เกิดจากเหล็กออกไซด์ที่สามารถละลายได้ (solvated rust) เป็นผลมาจากความชื้นที่สูงมาก ทำให้เกิดสนิมสีเหลือง ส่วนใหญ่มักพบบริเวณที่มีน้ำเดือดพลุกพล่านเป็นเวลานาน สนิมสีเหลืองนี้อาจพบได้ไม่บ่อยนัก
- สนิมสีน้ำตาล มักพบในบริเวณที่มีออกซิเจนสูง และมีความชื้นต่ำ มีลักษณะเป็นเปลือกสีน้ำตาลแดงบนพื้นผิวของโลหะ บางครั้งก็เป็นสนิมที่ปรากฏเป็นจุดไม่สม่ำเสมอ หรือเกิดเฉพาะที่ อาจเป็นผลของการปนเปื้อนบนพื้นผิวของโลหะที่มาจากกระบวนการผลิต สนิมสีน้ำตาลมีความแห้งมากกว่าสนิมอื่น ในการขัดทำความสะอาดจึงทำได้ยากมาก
- สนิมสีดำ พบได้บริเวณที่มีออกซิเจนสูง และความชื้นต่ำ มีลักษณะเป็นคราบดำเกาะอยู่ตามพื้นผิวของโลหะเป็นหย่อมๆ สาเหตุเกิดจากเหล็กได้รับการปนเปื้อนของสารเคมีบางอย่างที่เกิดขึ้นระหว่างกระบวนการผลิต หรือเกิดจากการเก็บไว้ในบรรจุภัณฑ์ที่ไม่มีคุณภาพ
